سر منشأ زندگی در دنیا و نیز مبدأ حیات هر انسانی به اجتماع انسانها وابسته است. زندگی اجتماعی انسان با هبوط آغاز شده و با توالد و تناسل ادامه یافته است[1]. جمعی زندگی کردن اولین ضرورت برای هر انسانی است[2]. هر انسانی به صورت بدیهی مییابد که نیازهای او با دیگران گره خورده و به هر صورت نیازمند جمع و اجتماع است و لاجرم باید اجتماعی زندگی کند[3].
انسان در اجتماع زندگی می کند و هر عملی که از خود بروز می دهد در بستر اجتماع اتفاق می افتد، از دیگران تاثیر می پذیرد و تاثیر می گذارد و بسیاری از صفات او در مواجهه با دیگران تحقق می یابد. تکامل انسان به جمع و جامعه او گره خورده و تقدیر او در اجتماع رقم میخورد. از این رو جامعه نه تنها بستر رفع حوائج انسانی، بلکه بستری برای سعادت یا شقاوت او نیز محسوب می شود. به طور طبیعی قوانین مربوط به زندگی انسان در بستر جامعه و روابط او در اجتماع شکل میگیرد و جریان مییابد. به همین دلیل شناخت بسترها و روابط جاری در آن نقش تعیینکنندهای در شناخت قوانین زندگی دارد.
قرآن که کتاب هدایت و سعادت آدمیان است، مسلما چنین جنبه مهمی از حیات آدمیان را که به سعادت و شقاوت ایشان مرتبط است مغفول نگذاشته است و علاوه بر این که اغلب آیات نورانی خود را در بستری از روابط اجتماعی عرضه میکند، در آیات متعددی نیز مستقیما به بحث حیات اجتماعی انسان پرداخته است.
با توجه به این مطلب و حقایق متعدد دیگری در خصوص تبیان بودن قرآن کریم و لزوم مراجعه و تدبر در آن، که در این مجال فرصت بررسی آنها نیست اما مطالعه آن بر هر جوینده حقیقتی لازم است[4]، پژوهشگر متعد و مومن به قرآن کریم، برای کشف قوانین الهی حاکم بر هستی و انسان و استفاده از این قوانین در جهت تشکیل جامعه ای شایسته کمال انسانی، باید بتواند راهی به سوی قرآن و تدبر در حقایق آن بگشاید.
برای نیل به چنین غایت والایی، مدرسه دانشجویی علوم اجتماعی با اتخاذ رویکرد پژوهشی تدبر محور، فعالیت خود را از شهریور ماه سال 1393 در ذیل مجموعه مدارس دانشجویی قرآن و عترت آغاز نمود و امید دارد تا بتواند با مراجعه به قرآن کریم و استخراج حقایق و قوانین مرتبط با حیات اجتماعی انسان از این کتاب آسمانی، گامی در جهت درمان آسیب های اجتماعی و تشکیل جامعه ای شایسته انسان کامل بردارد. برای رسیدن به این مطلوب، انجام فعالیت های ذیل توسط این مدرسه برنامه ریزی گردیده است:- برگزاری گارگاهها و همایش های تخصصی بررسی موضوعات حوزه علوم اجتماعی از منظر قرآن کریم برای مخاطبین گوناگون
- برگزاری آموزش های مرتبط با روشهای تدبر در قرآن برای مخاطبین حوزه علوم اجتماعی
- ارتباط با گروههای مختلف تاثیر گذار در جامعه از جمله اساتید، دانشجویان، ارگانها و سازمانهای ذیربط، سازمان های مردم نهاد، فعالان اجتماعی
- تالیف مقالات و کتب تخصصی حوزه علوم اجتماعی از منظر قرآن کریم
- ارائه طرحهای عملیاتی جهت کاهش آسیب های اجتماعی
در جهت تحقق اهداف و برنامه های ذکر شده، این مدرسه از مشارکت و همکاری تمامی نخبگان و دانش پژوهان حوزه های مرتبط در تمام سطوح به گرمی استقبال می نماید.
[1] سوره مبارکه نجم، آیات 45-46: وَ أَنَّهُ خَلَقَ الزَّوْجَیْنِ الذَّکَرَ وَ الْأُنْثى * مِنْ نُطْفَةٍ إِذا تُمْنى
و هم اوست که دو نوع مىآفریند: نر و ماده، از نطفهاى چون فرو ریخته شود.
[2] سوره مبارکه اعراف، آیات 24-25: قالَ اهْبِطُوا بَعْضُکُمْ لِبَعْضٍ عَدُوٌّ وَ لَکُمْ فِی الْأَرْضِ مُسْتَقَرٌّ وَ مَتاعٌ إِلى حینٍ * قالَ فیها تَحْیَوْنَ وَ فیها تَمُوتُونَ وَ مِنْها تُخْرَجُونَ
فرمود: فرود آیید، که بعضى از شما دشمن بعضى [دیگرید] و براى شما در زمین، تا هنگامى [معیّن] قرارگاه و برخوردارى است. فرمود: در آن زندگى مىکنید و در آن مىمیرید و از آن برانگیخته خواهید شد.
[3] سوره مبارکه نحل، آیه 71: وَ اللَّهُ فَضَّلَ بَعْضَکُمْ عَلى بَعْضٍ فِی الرِّزْقِ...
و خدا بعضى از شما را در روزى بر بعضى دیگر برترى داده است...
سوره مبارکه زخرف، آیه 32: أَ هُمْ یَقْسِمُونَ رَحْمَتَ رَبِّکَ نَحْنُ قَسَمْنا بَیْنَهُمْ مَعیشَتَهُمْ فِی الْحَیاةِ الدُّنْیا وَ رَفَعْنا بَعْضَهُمْ فَوْقَ بَعْضٍ دَرَجاتٍ لِیَتَّخِذَ بَعْضُهُمْ بَعْضاً سُخْرِیًّا وَ رَحْمَتُ رَبِّکَ خَیْرٌ مِمَّا یَجْمَعُونَ
آیا آنانند که رحمت پروردگارت را تقسیم مىکنند؟ ما [وسایل] معاشِ آنان را در زندگى دنیا میانشان تقسیم کردهایم، و برخى از آنان را از [نظر] درجات، بالاتر از بعضى [دیگر] قرار دادهایم تا بعضى از آنها بعضى [دیگر] را در خدمت گیرند، و رحمت پروردگار تو از آنچه آنان مىاندوزند بهتر است.
[4] برای مطالعه بیشتر در این زمینه می توان به کتاب مقدمات تدبر از مجموعه کتب ندبری مدرسه دانشجویی قرآن و اهل بیت علیه السلام مراجعه نمود.